Wie weet beter wat je kunt: jij of je manager?

Serie Myth busting

Stelling

Nu we steeds meer een beroep doen op zelfstandigheid en verantwoordelijkheid, kun je mensen ook best zelf hun eigen prestaties laten beoordelen. 

Feiten

Toen aan een groep hoogleraren werd gevraagd of zij in hun werk beter zijn dan een gemiddelde collega, antwoordde 94 procent bevestigend. Bij studenten zei 70 procent bovengemiddeld te zijn, 25 procent rekende zich zelfs tot de top-1 procent van de populatie.

Zelfoverschatting is hardnekkig. Het valt volgens psychologen uiteen in twee vormen: zelfdeceptie (we bedotten onszelf om ons beter te voelen) en impressiemanagement (we doen ons beter voor, in de hoop op waardering of een beloning). Dit is ook te zien bij 360 graden-feedback: de medewerker waardeert zichzelf meestal hoger dan de omgeving dat doet (het zogeheten leniency-effect).

En dan speelt ook nog mee dat er natuurlijk ook wat afhangt van beoordelingen: namelijk hoe de koek verdeeld wordt. Als mensen zien wat anderen zichzelf ‘toebedelen’, leidt dat tot een verminderd sociaal gedrag en eerlijkheidsgevoel.

Conclusie

Hoewel beoordelingen door managers vaak verre van perfect zijn, is er al met al dus weinig reden om over te gaan op zelfbeoordeling door medewerkers. Wat wel een goed advies kan zijn, is de medewerker te vragen de leidinggevende van input te voorzien. Je vraagt dan niet hoe hij zijn eigen functioneren beoordeelt, maar verzoekt om voorbeelden waaruit het functioneren blijkt.

Deze aanpak verhoogt de acceptatie en herkenning bij de medewerker, voorkomt dat de beoordeling iets is dat hem of haar overkomt, en vergemakkelijkt het gesprek over eventuele ontwikkelpunten en nieuwe doelen voor de komende periode.

Dit artikel is verschenen in de online versie van Management Team Magazine. Het is een bewerkte versie van een van de hoofdstukken in het boek Hoe zit dat nu eigenlijk? Feiten en fabels in management.