Hoe platter de organisatie, hoe beter?

STELLING

Plattere organisaties, met minder hiërarchische lagen, presteren beter. Doordat steeds meer informatie beschikbaar is voor steeds meer mensen, zijn steeds minder managers nodig.

FEITEN

In 1986 rapporteerde gemiddeld nog 4,4 fte direct aan de ceo, in 2008 was dit gestegen tot 9,8 fte, blijkt uit grootschalig onderzoek bij ruim 300 bedrijven. Die bedrijven kenden in diezelfde tijdsperiode verder geen grote verandering in hun personeelsbestand.Deze en andere onderzoeken laten dus zeker een verplatting van organisaties zien. Maar zijn die verdwijnende tussenlagen ook een zegen? Onderzoek van 8 jaar bij een Europees hightech bedrijf toont dat verplatting in elk geval leidt tot een grotere loonkloof: de salarisongelijkheid tussen middenkader en niet-leidinggevenden steeg in die tijd met 45 tot 65 procent. Een onbedoeld gevolg van verplatting kan daardoor een ‘vechtcultuur’ en verminderde solidariteit zijn. Ander onderzoek, in 7 Canadese ziekenhuizen, duidt op groter verloop en lagere tevredenheid onder patiënten én verpleegkundigen bij platte organisaties. En onderzoek onder bijna 700 schooldistricten laat zien dat de relatie tussen ‘span of control’ en output een soort omgekeerde U is: bij een toenemende span of control stijgen de prestaties (per fte) eerst, maar na het optimum nemen ze weer sterk af. In het verlengde hiervan toont onderzoek in de luchtvaart dat grote teams, waar leidinggevenden minstens 34 mensen onder zich hebben, aantoonbaar slechter presteren dan kleine teams met gemiddeld 9 mensen per manager.

Conclusie

Verplatting van organisaties leidt niet vanzelf tot betere prestaties, integendeel. De negatieve effecten van toenemende span of control kunnen wel deels verholpen worden, door niet alleen verantwoordelijkheden te delegeren, maar vooral ook de (financiële) bevoegdheden. Zelf écht kunnen beslissen helpt medewerkers beter presteren, zo blijkt.

Deze column is verschenen in Management Team Magazine en is onderdeel van een serie waarin ik populaire managementmythes onderzoek op hun waarheidsgehalte. Meer mythes lezen? De serie Myth busting bevat bewerkte versies van hoofdstukken uit het boek ‘Hoe zit dat nu eigenlijk? Feiten en fabels in management’