Kun je ook té slim zijn voor een baan?

STELLING

Intelligentie is meestal een goede voorspeller van werksucces, maar je kunt ook té intelligent zijn voor een functie.

FEITEN

Nederland wordt aantoonbaar steeds slimmer, terwijl de werkgelegenheid voor hooggeschoolden – relatief gezien – nauwelijks toeneemt. Het aantal mensen dat is ‘overgekwalificeerd’ voor een functie stijgt dus. Is dat eigenlijk wel een probleem? Dat valt te bezien. In een groot onderzoek naar 19 verschillende selectiemethoden blijkt intelligentie de beste voorspeller van succes en loopbaanontwikkeling (op de tweede plek staat: zorgvuldigheid). En het verband is lineair: hoe hoger het IQ, hoe hoger de werkprestaties. Verschillende functies stellen wel verschillende eisen. Zo zitten accountants, advocaten en ingenieurs gemiddeld in de hoogste regionen (met IQ’s van respectievelijk 128, 128 en 127), en kennen vrachtwagenchauffeurs, kappers en boeren gemiddelden van 96, 95 en 93. Let wel: het gaat hier om gemiddelden, er zijn vast boeren te vinden met een hoger IQ dan een accountant. Blijft de vraag of intelligentie je in de weg kan zitten. Uit het onderzoek naar beroepsgroepen is op te maken dat er geen maximum- IQ per beroepsgroep is, alleen een minimum. Met andere woorden: je kunt niet te slim zijn voor een functie, wel te ‘dom’. Wel blijkt uit ander onderzoek dat mensen met een hoog IQ in minder complexe functies eerder ontevreden zijn met hun werk.

CONCLUSIE

Intelligentie is sterk bepalend voor werkprestaties en opleidingssucces. Té intelligent zijn kan niet, wel kan overkwalificatie leiden tot ontevredenheid, wat weer invloed kan hebben op werkprestaties. Intelligentie alleen is dan ook niet genoeg voor succes. Groei is zowel

een kwestie van willen als kunnen, waarbij intelligentie slechts een indicator is voor ‘kunnen’, en ambitie bepaalt of je het ook wilt.